Krajanów

    Stara wieś, wzmiankowana już w 1353 r., a nawet początki miejscowości datowane są na pierwszą połowę XIV w. Krajanów jest malowniczo położony w masywie Gór Suchych i Wzgórz Włodzickich w górnym biegu Marcowskiego Potoku, leży przy dawnym szlaku kupieckim łączącym Wrocław z Pragą. Krajanów należy do najstarszych wsi tej części Wzgórz Włodzickich.

    W początkowej fazie swojego istnienia osada liczyła 3 łany gruntu i należała do Ebirhard'a von Maltowitz'a. Ród ten posiadał spore dobra w okolicach Nowej Rudy, a przede wszystkim Ścinawki. Potem Krajanów przechodził w ręce kolejnych namiestników ziemi kłodzkiej. Już w XV wieku we wsi wybudowano kościół, również w tym czasie powstało tu wolne sędziostwo należące do Johana i Dorothei z Nowej Rudy. W roku 1585 wzniesiono w Krajanowie nową kaplicę. Wieś rozwijała się w tym czasie bardzo spokojnie. Specyficzne położenie i odległość od głównych szlaków komunikacyjnych uchroniły wieś od klęsk i częstych w tym czasie wojen. Dzięki tak dogodnej lokalizacji w 1631 r. Krajanów był już dużą osadą. W drugiej połowie XIX w. rozpoczął się proces wyludniania. Mieszkańcy Krajanowa migrowali do większych miejscowości, głównie ze względu na bliskość ośrodków przemysłowych. Po 1945 r. Krajanów został zasiedlony przez zwartą grupę górali podhalańskich. Osadnicy próbowali kultywować na "nowej ziemi" swoje rdzenne tradycje, jednak z czasem praktyki zanikły, a wieś ponownie się wyludniła.

    Mimo swojego położenia w głębokiej prowincji, przetrwała najtrudniejsze powojenne lata  i  obecnie  przeżywa skromny rozwój. Przed wojną, jak i po wojnie, jej mieszkańcy pracowali w zlikwidowanych pod koniec XX wieku noworudzkich kopalniach. Wieś posiada skromną bazę ofert gospodarstw agroturystycznych.

     Kościół we wsi wzmiankowany był już w 1418 r. Kościółek św. Jerzego powstał  wraz z zabudowaniami w XVI w. na miejscu starszego, przebudowany na barokowy w pierwszej połowie XVIII w. Skromna budowla, kryje w swoim wnętrzu barokowe wyposażenie (ołtarze, chrzcielnica, ambona,  udekorowana postaciami ewangelistów). Z XV w. pochodzi gotycka figura Madonny. W przykościelnym murze, znajdziemy stare nagrobki np. nagrobek z nazwiskami górników,  którzy zginęli w wyjątkowo tragicznym  wypadku w całej historii noworudzkiego górnictwa (kopalnia Wacław-Miłków-1930 r.). Atrakcje stanowi tu również kilka murowanych kapliczek i figur przydrożnych z XIX w. oraz kilka budynków mieszkalnych z tego samego okresu.

     Obecnie wieś liczy 96 osób, nie ma tu szkoły i przedszkola, pomimo to Krajanów od 4 lat dysponuje bogato wyposażoną świetlicą, a życie kulturalne kwitnie.